Lampy metalohalogenkowe, znane również jako lampy MH (od ang. Metal Halide), to rodzaj lamp wyładowczych wysokiej intensywności (ang. High-Intensity Discharge, HID), które generują światło poprzez wyładowanie elektryczne w połączeniu z parą metalu i halogenków. Są one szeroko stosowane w różnych aplikacjach oświetleniowych ze względu na ich wysoką wydajność świetlną i dobrą reprodukcję kolorów.
Budowa i zasada działania
Lampy metalohalogenkowe składają się z komory wyładowczej, zwykle wykonanej z kwarcu lub innego materiału odpornego na wysoką temperaturę, wewnątrz której znajduje się mieszanka gazów oraz halogenków metali. Głównymi składnikami tej mieszanki są jodki lub bromki metali, takich jak sód, skand, ind, tal, dysproz, holm i inne ziemie rzadkie, które odpowiadają za charakterystyczne właściwości świetlne lampy.
W lampach metalohalogenkowych wyładowanie elektryczne inicjowane jest między dwoma elektrodami umieszczonymi w komorze wyładowczej. Prąd elektryczny przepływający przez gaz powoduje jonizację i wzbudzenie atomów, które następnie emitują światło podczas powrotu do stanu podstawowego. Halogenki metali dodane do mieszanki gazów zwiększają wydajność świetlną i poprawiają reprodukcję kolorów.
Charakterystyka i zastosowanie
Lampy metalohalogenkowe są znane z wysokiej efektywności świetlnej, która może wynosić od 65 do 115 lumenów na wat. Posiadają one również dobrą reprodukcję kolorów z indeksem oddawania barw (CRI) zazwyczaj w zakresie od 65 do 95, co sprawia, że są one atrakcyjne w aplikacjach, gdzie ważna jest jakość światła, takich jak oświetlenie sklepów, galerii, stadionów, hal przemysłowych oraz w oświetleniu ulicznym.
Lampy MH wymagają stosowania zewnętrznych układów zapłonowych i dławików do stabilizacji prądu wyładowania. Ich czas rozgrzewania do pełnej jasności może trwać od kilku do kilkunastu minut, a żywotność lampy jest zazwyczaj określana na poziomie od 6 000 do 20 000 godzin użytkowania.
Wady i ograniczenia
Pomimo wielu zalet, lampy metalohalogenkowe posiadają również pewne wady. Są one bardziej kosztowne w zakupie niż tradycyjne źródła światła, takie jak żarówki wolframowe. Ponadto, ze względu na wysoką temperaturę pracy, mogą stanowić zagrożenie pożarowe, jeśli nie są prawidłowo instalowane i użytkowane. Lampy MH zawierają również substancje, które mogą być szkodliwe dla środowiska, takie jak rtęć, co wymaga odpowiedniej utylizacji po zakończeniu ich żywotności.
Aspekty środowiskowe i energetyczne
W kontekście globalnych wysiłków na rzecz redukcji zużycia energii i ochrony środowiska, lampy metalohalogenkowe są stopniowo zastępowane przez nowocześniejsze technologie oświetleniowe, takie jak diody LED, które oferują podobną lub lepszą wydajność przy niższym zużyciu energii i dłuższej żywotności.
