Wyłącznik różnicowoprądowy, znany również jako wyłącznik różnicowoprądowy (RCD) lub wyłącznik prądowy, jest urządzeniem bezpieczeństwa stosowanym w instalacjach elektrycznych, którego głównym zadaniem jest ochrona przed porażeniem elektrycznym oraz zapobieganie ryzyku pożaru wywołanego przez przecieki prądu do ziemi.
Zasada działania
Wyłącznik różnicowoprądowy monitoruje równowagę prądu elektrycznego przepływającego przez obwód. W normalnych warunkach, prąd płynący do obciążenia przez przewód fazowy jest równy prądowi powracającemu przez przewód neutralny. Wyłącznik różnicowoprądowy reaguje na różnicę w przepływie prądu między tymi dwoma przewodami, co może wskazywać na wyciek prądu do ziemi, na przykład poprzez osobę dotykającą nieizolowanej części urządzenia elektrycznego.
Gdy wykryta różnica przekracza określoną wartość, zazwyczaj od 10 mA do 30 mA dla wyłączników stosowanych w ochronie osobistej, wyłącznik natychmiast przerywa obwód, odłączając zasilanie i zapobiegając dalszemu przepływowi prądu. Działanie to ma miejsce w ciągu milisekund, co jest wystarczająco szybkie, aby zapobiec poważnemu porażeniu elektrycznemu.
Budowa i typy
Wyłączniki różnicowoprądowe mogą być zintegrowane z wyłącznikami nadmiarowoprądowymi, tworząc tzw. wyłączniki różnicowoprądowe zabezpieczające (RCBO), które łączą ochronę przed przeciążeniem i zwarciem z ochroną różnicowoprądową. Istnieją również wyłączniki różnicowoprądowe bez wbudowanej ochrony nadmiarowoprądowej, które są montowane w szereg z wyłącznikami nadmiarowoprądowymi.
Wyłączniki różnicowoprądowe mogą być klasyfikowane ze względu na rodzaj prądu, na który reagują:
- Typ AC – reaguje tylko na przecieki prądu przemiennego.
- Typ A – reaguje na przecieki prądu przemiennego oraz pulsującego prądu stałego.
- Typ B – reaguje na wszystkie rodzaje prądu, w tym prąd stały.
Zastosowanie
Wyłączniki różnicowoprądowe są powszechnie stosowane w instalacjach domowych, komercyjnych i przemysłowych. Są one szczególnie ważne w miejscach, gdzie ryzyko porażenia elektrycznego jest wyższe, takich jak łazienki, kuchnie, czy zewnętrzne obwody elektryczne. W wielu krajach stosowanie wyłączników różnicowoprądowych jest wymagane przez przepisy dotyczące instalacji elektrycznych.
Normy i przepisy
Wyłączniki różnicowoprądowe muszą spełniać określone normy bezpieczeństwa i jakości, które są regulowane przez międzynarodowe i krajowe standardy. W Unii Europejskiej wyłączniki różnicowoprądowe muszą być zgodne z normą EN 61008-1 (wyłączniki różnicowoprądowe bez wbudowanej ochrony nadmiarowoprądowej) lub EN 61009-1 (wyłączniki różnicowoprądowe z wbudowaną ochroną nadmiarowoprądową).
