Lampa halogenowa to rodzaj źródła światła, w którym żarnik wykonany z wolframu jest umieszczony w szklanej bańce wypełnionej gazem z grupy halogenów, najczęściej jodem lub bromem. Lampy halogenowe są rodzajem lamp żarowych i stanowią ich ulepszoną wersję, oferując lepszą efektywność świetlną oraz dłuższą żywotność.
Budowa i zasada działania
Podstawowym elementem lampy halogenowej jest żarnik, który pod wpływem przepływu prądu elektrycznego nagrzewa się do wysokiej temperatury i emituje światło. Żarnik jest umieszczony wewnątrz niewielkiej, hermetycznie zamkniętej bańki szklanej, która jest odporna na wysokie temperatury. Wewnątrz bańki, oprócz gazu halogenowego, znajduje się również atmosfera obojętna, zazwyczaj argon lub krypton, która zapobiega szybkiemu wypalaniu się żarnika.
Proces halogenowy polega na reakcji chemicznej między gazem halogenowym a cząstkami wolframu, które odparowują z żarnika. Cząstki te łączą się z halogenem, tworząc związki halogenków wolframu. Kiedy te związki zbliżają się do gorącego żarnika, rozkładają się, a wolfram osadza się z powrotem na żarniku, co pozwala na utrzymanie jego ciągłości i zwiększa żywotność lampy.
Charakterystyka i zastosowanie
Lampy halogenowe charakteryzują się wysoką jakością światła, które jest bardzo zbliżone do światła dziennego. Mają one również bardzo dobrą reprodukcję kolorów, co jest ważne w miejscach, gdzie wymagane jest precyzyjne oświetlenie, na przykład w galeriach sztuki czy sklepach z odzieżą. Lampy halogenowe znajdują zastosowanie zarówno w oświetleniu domowym, jak i przemysłowym, biurowym, a także w oświetleniu zewnętrznym, na przykład w reflektorach samochodowych.
Zalety i wady
Zaletami lamp halogenowych są:
- Wysoka jakość i intensywność światła.
- Dobra reprodukcja barw.
- Szybki czas rozświetlania.
- Możliwość ściemniania.
Wady lamp halogenowych to:
- Wyższe zużycie energii w porównaniu do nowoczesnych źródeł światła, takich jak diody LED.
- Wysoka temperatura pracy, co może stanowić zagrożenie pożarowe i wymaga odpowiednich środków ostrożności.
- Krótsza żywotność w porównaniu do źródeł światła LED czy fluorescencyjnych.
Aspekty środowiskowe
Lampy halogenowe są mniej efektywne energetycznie niż nowsze technologie oświetleniowe, takie jak LED, co przekłada się na większe zużycie energii elektrycznej i większą emisję dwutlenku węgla do atmosfery. Ponadto, ze względu na obecność halogenów, wymagają one odpowiedniej utylizacji po zużyciu. W wielu krajach wprowadzono regulacje mające na celu ograniczenie lub wycofanie lamp halogenowych na rzecz bardziej energooszczędnych rozwiązań.
